Ôû Hueá, thaùng chaïp trôøi raùo nhöng coøn laïnh – thaùng giao tieáp cuûa naêm cuõ vaø môùi. Thôøi gian naøy, ngöôøi Hueá coù leä veà queâ cuøng hoï haøng, baø con ñi chaïp maõ(taûo moä), chuaån bò ñeå ñoùn toå tieân, oâng baø veà aên teát cuøng con chaùu. Ñaây laø dòp ñeå baø con hoï haøng gaëp maët vaø cuøng nhau xôùi coû, vun ñaát moä phaàn cuûa toå tieân, oâng baø. Cuõng trong dòp naøy caùc baäc tröôûng hoï, tröôûng phaùi, tröôûng nhaùnh thöôøng chæ daïy cho con chaùu moä phaàn cuûa toå tieân, oâng baø vaø vò ñoù ñaõ coù coâng gì vôùi ñaát nöôùc, vôùi laøng, vôùi hoï...ñoàng thôøi caên daën con chaùu phaûi chaêm soùc, baûo quaûn toát moä phaàn khoâng ñöôïc ñeå thaát laïc; coù nhö theá thì con chaùu môùi aên neân laøm ra. Thaùng chaïp cuõng laø thaùng moïi gia ñình saém teát neân nhaø naøo cuõng nhoän nhòp, ñoâng vui.

       Töø 23 thaùng chaïp, ngaøy tieãn “Taùo quaân” veà trôøi, Hueá roän raøng haún leân, khoâng khí teát ñaõ ñeán vôùi Hueá. Ban ngaøy trôøi naéng nhöng toái ñeán thì trôøi se se laïnh. Nhaø naøo cuõng chuaån bò möùt baùnh tieãn oâng Taùo veà trôøi. Ôû gia ñình toâi, töø chieàu meï toâi ñaõ queùt doïn beáp. Ba oâng cuõ ñöôïc thay baèng ba oâng taùo baèng ñaát nung thaät môùi. Beân caïnh oâng Taùo laø moät caùi loø baèng ñaát nung cuõng raát môùi.Tröôùc baùt nhang ôû beáp meï toâi ñaët ba oâng Taùo raát nhoû ñeå thôø. Naêm naøo cuõng theá, sau khi me toâi laøm leã tieãn oâng taùo xong laøtoâi cuõng con beù giuùp vieäc trong nhaø mang oâng taùo vaø loø ñaát cuõ ñeán ñaët ôû goác caây sung taïi mieãu AÂm hoàn. ÔÛû ñaây oâng taùo vaø loø ñaát cuõ raát nhieàu ñöôïc saép xeáp thaønh uï lôùn . ÔÛ Hueá coù tuïc thay oâng taùo hoaëc loø cuõ, vôõ phaûi ñöa ñeán ñaët ôû goác caây cuûa moät am, mieãu naøo ñoù chöù khoâng ñöôïc boû baäy.

       Tieãn taùo quaân xong, moïi nhaø tieáp tuïc laøm baùnh. Coù nhaø baét ñaàu laøm baùnh töø ngaøy raèm thaùng chaïp. Ngöôøi Hueá kheùo tay vaø chòu khoù. Cöù Teát ñeán laø nhaø naøo cuõng laøm nhieàu thöù baùnh, möùt: baùnh in boät neáp, boät ñaäu xanh, baùnh thuaån, baùnh deûo nhaân ñaäu phoäng hoaëc nhaân thôm...möùt thì coù möùt göøng, möùt bí, möùt khoai, möùt quaát, möùt döøa, möùt chanh, möùt me...Ngoaøi baùnh möùt coù döa: döa moùn, döa haønh, döa caûi. Moãi thöù moät ít nhöng raát nhieàu thöù. Hoài aáy, toâi chæ laø moät con beù con chæ chôø “aên chöïc” nhöõng chieác baùnh, nhöõng mieáng möùt khoâng ñaït yeâu caàu do meï toâi boû ra. Thuôû aáy sao aên thaáy ngon vaø theøm voâ cuøng. Giôø, giôø nghó laïi thaáy vò ngoït cuûa baùnh, möùt Hueá ngaøy teát nhö coøn ñoïng laïi treân moâi. Baát giaùc toâi ñöa löôõi lieám moâi vaø nhaém maét laïi taän höôûng phuùt giaây naøy.

       Töø 28 teát, ña soá caùc gia ñình ngöôøi Hueáá chuaån bò goùi baùnh teùt. Baùnh teùt ñöôïc goùi baèng gaïo neáp thaät traéng, thôm vôùi nhaân ñaäu xanh troän vôùi thòt ba chæ ( ba roïi ). Baùnh ñöôïc goùi cuoän troøn trong laù ñon (laù dung ), lôùp laù daøy boïc ngoaøi laø laù chuoái xanh vaø ñöôïc buoät baèng sôïi laït ( giang ) cheû nhoû vaø maûnh nhöng chaéc. Baùnh goùi xong, toái 28 laø naáu baùnh. Nhaø naøo coù naáu baùnh ñeàu toå chöùc thöùc ñeâm ñeå canh noài baùnh. Canh ôû ñaây töùc laø canh nöùôc vaø löûa. Nöôùc vaø löûa phaûi ñaày ñuû, vöøa chöøng trong suoát thôøi gian naáu baùnh . Nöùôc caïn, hoaëc löûa non laø baùnh seõ ñen vaø khoâng chín. Beân beáp löûa hoàng, moïi ngöôøi raâm ran troø chuyeän. Chuyeän ñôøi xöa, chuyeän ñôøi nay. Toâi vaãn nhôù dì toâi. Dì khoâng coù choàng neân ôû cuøng gia ñình toâi. Nhaân vaät chính canh noài baùnh Teùt haèng naêm bao giôø cuõng laø dì vaø dì laø trung taâm ñieåm ñaõ thu huùt anh chò em chuùng toâi quaây quaàn beân dì, thöùc cuøng dì vaø thöôûng thöùc nhöõng maãu chuyeän coå tích do dì keå. Teân dì laø Höông. Dì Höông noùi chuyeän raát coù duyeân vaø keå chuyeän coå tích thì hay vaø cuoán huùt ngöôøi nghe khoâng ai baèng. Dì Höông ñeïp, thuøy mò. Dì hoäi ñuû caùc ñieàu kieän voâ cuøng ñaùng yeâu cuûa moät coâ gaùi Hueá nhöng khoâng hieåu sao dì khoâng coù choàng. Hoài aáy, beân caïnh dì Höông, toâi thöôøng hay toø moø hoûi sao dì khoâng laáy choàng. Vaø bao giôø cuõng theá, vôùi gioïng noùi nheø nheï, dòu daøng vaø raát ñaùng yeâu dì noùi khe kheû: “OÂng ngoaïi khoù laém!” .Toâi khoâng laøm sao hieåu noåi taïi sao oâng ngoaïi khoù vaø dì Höông laïi khoâng laáy choàng? Sau naøy lôùn leân, toâi ñöôïc bieát, hoài aáy dì Höông coù ngöôøi yeâu nhöng nghieät ngaõ thay ngöôøi yeâu cuûa dì laïi laø con trai cuûa coâ Ba Hoàng, moät ngöôøi raát noåi tieáng ca Hueá. OÂng ngoaïi toâi, moät type ngöôøi phong kieán haïng naëng ñaõ quan nieäm”Haùt xöôùng laø laõng maïn” vaø sôï raèng ngöôøi yeâu cuûa dì Höông sau naøy cuõng theo ngheà ca haùt vaø laõng maïn thì ñôøi dì khoå, vaø theá laø oâng caám. Dì Höông, moät coâ gaùi Hueá thöù thieät chæ bieát cuùi ñaàu vaâng theo. Töï do, tình yeâu, tuoåi treû cöù theá theo thôøi gian maát daàn ôû dì Höông. Nhöng cuõng chính nhôø theá maø dì Höông sau naøy coù maët ôû gia ñình toâi vaø ñaõ keå khoâng bieát bao nhieâu laø maãu chuyeän coå tích cho anh chò em chuùng toâi nghe trong nhöõng ñeâm thöùc canh noài baùnh teùùt chuaån bò ñoùn xuaân haøng naêm.

       30 teát, thôøi gian vui nhaát cuûa nhöõng ngaøy cuoái naêm ñoùn xuaân ôû Hueá. Moïi vaät trong nhaø, ngoaøi ñöôøng nhö hoaø cuøng moät nhòp – nhòp soáng xuaân: oàn aøo, roän raõ, taáp naäp, hoái haû...

       Xuaân ñaõ veà!

       Xuaân ñaõ veà!

Ñieäp khuùc ñoù nhö thuùc giuïc moïi ngöôøi höôùng veà moät naêm môùi vôùi nhieàu hy voïng traøn treà.

       Mai ñaày ñöôøng. Ngöôøi vaø mai nhö quyeän haún vaøo nhau. Chôï buùa ñoâng ñuùc, xe coä nhoän nhòp. Loøng ngöôøi roäng môû, haân hoan ñoùn möøng xuaân môùi. Moïi nhaø luùc naøy ñang chuaån bò cho leã Taát nieân vaø ñoùn oâng baø veà aên teát cuøng gia ñình. Töø tröa vaø chieàu, phaùo noå raâm ran... Moãi ngöôøi luùc naøy ñeàu mang moät nieàm vui, boài hoài, roän raõ, theo tieáng phaùo taát nieân.

       Giao thöøa ñeán! Ñaây laø thôøi ñieåm quan troïng nhaát cuûa taát caû caùc gia ñình ngöôøi Hueá. Leã giao thöøa ñöôïc ngöôøi Hueá chuaån bò raát kyõ. Nhaø naøo cuõng vaäy, oâng baø, cha meï, con chaùu ñeàu khaên aùo chænh teà ñeå leã trôøi ñaát vaø leã gia tieân. Baøn thôø ñöôïc saép ñaët goïn vôùi nhieàu loaïi möùt, baùnh vaø ñeøn saùng röïc troâng raát trang nghieâm.

       Beân ngoaøi, phaùo noå gioøn giaõ vaø lieân tuïc chieáu saùng khaép boán phöông trôøi. Naêm xöa, ñoùn giao thöøa ôû Hueá bao giôø toâi cuõng boài hoài, xuùc ñoäng vaø laéng ngöôøi trong nhöõng phuùt giaây thieâng lieâng nhaát ñoùn möøng moät naêm môùi vui töôi, haïnh phuùc, moïi söï nhö  yù. Ñoù laø mô öôùc giaûn ñôn vaø deã thöông nhaát maø ña soá ngöôøi Hueá naøo cuõng ñeàu raâm ran caàu nguyeän trong leã ñeâm giao thöøa. Moïi ngöôøi thöôøng noùi:”Ngöôøi Hueá leã nghi thì khoâng nôi naøo baèng!”. Ñuùng theá! Chaïy theo leã mghi ôû Hueá thì thaám meät. Nhöng khoâng theå khoâng nhö theá! Ñoù laø quan nieäm cuûa caùc cuï ngöôøi Hueá.

       ÔÛ Hueá, trong ngaøy muøng moät, saùng sôùm coù leä chuùc teát oâng baø, cha meï. Buoåi chuùc teát cha meï trong ngaøy teát cuûa moât gia ñình nhoû ôû Hueá ñöôïc tieán haønh trang troïng laém! Saùng moàng moät, sau leã gia tieân, cha vaø meï maëc aùo quaàn chænh teà ngoài ñænh ñaïc ôû hai gheá ñaët hai beân baøn. Treân baøn coù baøy bình traø, baùnh, möùt, traùi caây... Gia ñình coù bao nhieân ngöôøi con thì co ùbaáy nhieâu laàn chuùc teát cha meï. Con caùi chuùc xong thì cha ñaïi dieän cho meï chuùc con caùi nhöõng lôøi chuùc toát laønh nhaát (moãi con moãi laàn chuùc khaùc nhau). Töø caùc dóa baùnh, möùt cha laáy moät chieác trao cho con goïi laø cho loäc ñaàu xuaân. Coøn meï thì thay cha taëng cho con moät bao lì xì laáy heân ñaàu naêm (duø con ñaõ coù gia ñình)...

       Ngöôøi Hueá raát sôï ñaïp ñaát ñaàu naêm neân trong ngaøy moàng moät chæ ñi chuøa leã Phaät. Moàng hai, moàng ba môùi ñi thaêm baø con, thaày coâ, baïn beø... Teáùt ôû Hueá thöôøng hay möa. Möa khoâng lôùn nhöng laïnh. Toái ñeán nhaø naøo cuõng quaây quaàn aên möùt baùnh, caén haït döa vaø toå chöùc ñoå xaâm höôøng hoaëc ñaùnh baøi. Xaâm höôøng laø moät troø chôi tao nhaõ, quí phaùi cuûa ngöôøi Hueá. Ngöôøi Hueá naøo cuõng bieát ñoå xaâm höôøng. Hoài nhoû toâi raát thích chôi ñoã xaâm höôøng nhöng chaúng bao giôø ñöôïc tham gia vì troø chôi naøy chæ daønh cho ngöôøi lôùn nhaát laø caùc oâng baø cuï giaø ngöôøi Hueá.

       ...Ba ngaøy teát qua nhanh, moàng boán teát sinh hoaït cuûa Hueá trôû laïi töông ñoái bình thöôøng. Vaøo ngaøy naøy, anh chò em chuùng toâi phaûi”hoïc laáy ngaøy”, ba toâi baûo theá. Thôøi gian hoïc chæ keùo daøi hai tieáng ñoàng hoà, sau ñoù ba cho chuùng toâi tieáp tuïc nhöõng troø chôi ngaøy teát. Ñeán moàng baûy, oân laïi baøi vôû vaø moàng taùm thì vaøo tröôøng trôû laïi hoïc bình thöôøng...

       Teát ôû Hueá thôøi tieát khoâng naéng raùo nhö ôû Bieân Hoøa. Coù naêm möa daàm vaø laïnh laém. Coù naêm khoâng möa nhöng trôøi se se laïnh. Ñoù laø trôû ngaïi lôùn cho ngöôøi Hueá trong taát caû caùc lónh vöïc laøm aên. Thöông Hueá quaù!!!

       Ñoùn teát ôû Bieân Hoøa toâi laïi nhôù teát ôû Hueá. Nhôù Hueá, thöông Hueá voâ cuøng. Ñoù laø taâm traïng chung cuûa taát caû nhöõng ngöôøi xa Hueá. Toâi laø moät trong soá nhöõng ngöôøi Hueá ñoù. Vaø nhaát laø hoâm nay, 28 teát, giöõa doøng ngöôøi hoái haû, giöõa röøng mai vaøng bieát ñi cuûa Bieân Hoøa thì toâi laïi caøng nhôù vaø thöông Hueá nhieàu hôn: Nhôù teát ôû Hueá, nhôù caûnh vaø con ngöôøi cuûa Hueá – nhöõng ngöôøi ôû laïi – thaàm laëng kín ñaùo nhöng voâ cuøng saâu saéc.

                                                                                                                  KIM CHI.